W trzeciej odsłonie omawiania sakramentu Chrztu omówię sytuacje specjalne.
Chrzest poza Mszą Świętą
Chrzest poza Mszą Świętą odbywa się rzadziej - ideą jest przyjmowanie do Kościoła nowych członków wtedy, kiedy zebrana jest cała wspólnota. Chrzest odbywa się według schematu, który opisałem w poprzednim artykule. Nie ma elementów Mszy świętej, kazania, czytań - chociaż ksiądz może zdecydować się wygłosić krótką naukę.
Chrzest poza niedzielą
Podobnie jak chrzest poza Mszą Świętą należy do rzadkości (patrz wyżej). Proboszcz miejsca może jednak wyrazić na niego zgodę z ważnej przyczyny. Uwaga! Fakt, że goście na chrzcinach chcą popić i poimprezować do niedzieli nie jest ważną przyczyną. Ale może się zdarzyć, że rodzice żyjąc w związku nieformalnym nie chcą się afiszować przed wszystkimi tym, że nie przystępują do Komunii. Jednak pragną wychować dziecko w wierze katolickiej (co poświadczają pisemnie). Ksiądz może wtedy wyrazić zgodę na chrzest i udzielić go na prywatnej uroczystości bez udziału innych wiernych poza rodzicami, chrzestnymi i zaproszonymi gośćmi. Może się też zdarzyć, że wrażliwość wspólnoty parafialnej jest taka, że ludzie rozumieją, że są różne sytuacja życiowe i chrzest w niedzielę nie jest problemem dla takiej pary. Chrzest poza niedzielą może się odbyć podczas Mszy Świętej lub poza nią (patrz wyżej). Często jest poza - księża mają limit Mszy, które mogą odprawiać jednego dnia.
Jeden rodzic chrzestny
Tradycyjnie wybiera się dwóch rodziców chrzestnych i to różnych płci. Nie ma jednak nigdzie napisane, że jeden nie wystarczy. Nie spotkałem się natomiast z dokumentem, który by umożliwiał chrzest w ogóle bez rodziców chrzestnych. Z ciekawostek Książę Walii Karol - brytyjski następca tronu ma 8 rodziców chrzestnych a jego syn, William, piątkę.
Rodzic chrzestny czy opiekun na wypadek śmierci
W wielu miejscach w Polsce domniemuje się, że rodzice chrzestni są tymi, którzy zaopiekują się dzieckiem na wypadek śmierci rodziców. Są to jednak dwie różne instytucje. W języku angielskim są na to nawet dwa osobne zwroty (godparent i guardian). Można więc wyznaczyć inne osoby niż chrzestnych do przejęcia opieki nad dzieckiem na wypadek śmierci rodziców. Jak to dograć prawnie poradzi notariusz lub radca prawny. W niektórych wyznaniach protestanckich jest nawet zwyczaj, że wybiera się dwóch rodziców chrzestnych i dwóch "opiekunów w razie czego" - i wszystkie 4 osoby uczestniczą w obrzędzie chrztu.
Chrzest z wody - sytuacje awaryjne
Chrzest z wody jest przeznaczony na sytuacje awaryjne. Najczęściej jest to zagrożenie życia przy jednoczesnej niedostępności księdza lub diakona. Z takim chrztem spotkałem się na oddziałach noworodkowych i dla wcześniaków, w których często dzieci chrzci się przed ciężkimi operacjami albo w sytuacji ciężkich, zagrażających życiu chorób.
Chrztu z wody może udzielić każdy człowiek, który ma taką intencję. Nie musi być katolikiem ani nawet chrześcijaninem. Rodzice nie muszą być obecnie. Czasami matka jest jeszcze w szpitalu położniczym po cesarce, ojciec ogarnia resztę dzieci a maluch trafia na intensywną terapię szpitala dziecięcego. Często przed transportem personel pyta rodziców (matkę) czy w razie zagrożenia chce, żeby dziecko było ochrzczone i jakie wybiera imię. Jeśli rodzice chcieli chrztu, ale nie podali imienia to w sytuacji podbramkowej imię wybiera ten, kto udziela chrztu. Imienia chrzcielnego nie można zmienić, ale można podać inne w urzędzie stanu cywilnego. Możliwy jest też chrzest z wody dorosłych w sytuacjach zagrożenia życia.
Jeśli udzielasz chrztu z wody wygląda to tak:
"W Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen."
Krótkie wyznanie wiary. Jak nie ma czasu to powyższe wystarczy. Jak jest chwila to jeszcze:
"Wierzę w Boga..." albo
"Wierzę w Jednego Boga..."
A potem:
"N. (Piotrze, Janie, Anno) ja ciebie chrzczę w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen"
Na koniec można dodać:
"Chwała Ojcu..."
I tyle.
Chrzest należy odnotować w dokumentacji medycznej (jeśli jest w szpitalu) i przy najbliższej okazji zgłosić go do kapelana lub lokalnego proboszcza. Chrzest z wody jest ważny, pełny i nigdy się go nie powtarza. W dogodnym czasie należy uzupełnić go o obrzędy wyjaśniające (poprzedni artykuł ) i wtedy można wyznaczyć chrzestnych i sprosić gości. Datą chrztu będzie data chrztu z wody, a parafią chrztu będzie ta, w której został udzielony.
Chrzest dorosłych
Dorośli, którzy nie byli wcześniej ochrzczeni przygotowują się do chrztu pod opieką duszpasterza. Ten okres przygotowania nazywa się katechumenat a kandydat do chrztu to katechumen. Dorośli (ale także starsze dzieci i młodzież) przyjmują chrzest świadomie i sami za siebie składają wyznanie wiary. Za wyjątkiem dzieci do 10-12 roku życia nie wyznacza się rodziców chrzestnych - bo wychowanie już się skończyło.
Młodzież i dorośli przyjmują często Chrzest, Bierzmowanie i pierwszą Komunię (w takiej kolejności) podczas jednej Mszy Świętej. Często w tych sytuacjach ksiądz przygotowujący do tych sakramentów dostaje od biskupa delegację na udzielenie bierzmowania (wydaną na tę konkretną osobę).
Dedykowanym czasem przyjmowania Chrztu przez dorosłych katechumenów jest Msza Wigilii Paschalnej (Msza wieczorna w Wielką Sobotę). Tam poświęcenie wody chrzcielnej odbywa się w sposób wyjątkowo uroczysty z cała liturgia wyjaśnia dokładnie historię i tajemnicę zbawienia. Chrztu można oczywiście udzielić też w innym terminie.
Chrzest przez zanurzenie
Kościół uznaje 3 fizyczne formy chrztu. W każdej używa się wody. Są to:
- chrzest przez zanurzenie
- chrzest przez polanie
- chrzest przez pokropienie
Wszystkie są tak samo ważne. Aczkolwiek chrzest przez zanurzenie robi największe wrażenie. W Polsce istnieje trochę chrzcielnic przystosowanych do takiego sprawowania tego sakramentu.
Ksiądz do chrztu ściąga wtedy ornat i też wchodzi do wody. Kandydat wchodzi do wody (zwykle po pas) i jest 1 lub 3x w niej zanurzany na słowa "ja ciebie chrzczę...". Po wyjściu otrzymuje białą szatę - albę (alba po łacinie znaczy po prostu "biała"). Wszyscy zainteresowani ociekają wodą :)
Praktykuje się również chrzest przez zanurzenie dzieci.
Zakończenie
Na zakończenie tematyki chrztu przytoczę wspomnienie chrztu, w którym miałem szczęście uczestniczyć w parafii św. Eustorgiusza w Mediolanie. Jest to pierwsza eksterytorialna parafia we Włoszech a może i na świecie. O jej wyjątkowości jeszcze kiedyś napiszę.
W niedzielę zebrała się cała wspólnota oraz zagraniczni goście (trwał międzynarodowy kongres dotyczący pracy w systemie tej parafii). W czasie głównej niedzielnej Mszy było chrzczone jedno dziecko. Chrzcielnicę wyniesiono na środek, żeby wszyscy widzieli. Ksiądz na czas chrztu wciął dziecko na ręce i trzykrotnie zanurzył (bez twarzy) w wodzie. Potem uniósł je w górę tak, żeby wszyscy widzieli. W tym momencie uderzyły dzwony, chór zagrzmiał "Gloria", a cały kościół zaczął klaskać i skakać z radości, że mamy nowego chrześcijanina. Aplauz trwał z dobre 5-7 minut. Do dziś to pamiętam, a minęło prawie 20 lat.
Pozdrawiam
Oskar
© Kiedy klękać w kościele? 2021
Image by Ruben Ortiz from Pixabay
Comentários