Nabożeństwo Różańcowe - historia, sens i niebezpieczeństwa.

Nabożeństwo różańcowe to zdecydowanie najbardziej rozpowszechniona forma modlitwy w Polsce. Niejednokrotnie możesz zauważyć jak nawet w czasie Mszy Świętej, niektóre osoby przesuwają paciorki w rękach, bezgłośnie ruszając ustami. Skąd wzięła się taka modlitwa? Jak powinieneś do niej podchodzić? Czy może być niebezpieczna?

Na początek krótki rys historyczny.

Aby zrozumieć jak powstawała modlitwa różańcowa trzeba sięgnąć do Liturgii Godzin. Liturgia ta jest niejako przedłużeniem Mszy Świętej. Obowiązek sprawowania jej, obecnie mają osoby, które przyjęły święcenia lub złożyły śluby wieczyste(zakonnicy i zakonnice). Modlitwa ta polega przede wszystkim na odmawianiu psalmów. Oprócz nich zawiera jeszcze antyfony, fragmenty z Pisma Świętego oraz teksty Ojców Kościoła. Psalmami modlił się Jezus i Apostołowie. W Dziejach Apostolskich są fragmenty, kiedy Apostołowie “wchodzą do Świątyni” lub zaczynają modlitwę o określonej porze dnia. W największy uproszczeniu Liturgia Godzin polega na odmówieniu w ciągu roku 150 psalmów - dawniej po łacinie. W czasach tych cała Liturgia Mszalna była tylko w tym języku, duża cześć osób żyła Liturgią Godzin i większość nie potrafiła czytać. W wyniku tego były tylko dwa rozwiązania dla osoby, która chciała Liturgię Godzin odprawić. Nauczyć się 150 psalmów na pamięć lub nauczyć się czytać. Obie te opcje były wówczas bardzo trudne do wykonania. Wtedy to powstało ułatwienie. Każda osoba bowiem znała wtedy „Ojcze Nasz” i „Zdrowaś Maryjo”, stąd pomysł, aby zamiast 150 psalmów odmawiać 150 „Zdrowaś Maryjo”. Nowe znaczenie modlitwie różańcowej nadał w dokumencie “Rosarium Virginiis Mariae” papież Jan Paweł II. Odłączył ją wtedy od symboliki liturgii godzin przez dodanie kolejnych 50 “Zdrowasiek” w Tajemnicach Światła.

Instrukcja obsługi różańca.

Różaniec składa się z 4 tajemnic.

Tajemnice różańca - radosne

W poniedziałki i soboty odmawia się Tajemnice Radosne, które podzielone są na:

· Zwiastowanie

· Nawiedzenie

· Narodzenie Pana Jezusa

· Ofiarowanie Pana Jezusa

· Znalezienie Pana Jezusa

Tajemnice Światła

W czwartki odmawia się Tajemnice Światła, czyli:

· Chrzest Pana Jezusa w Jordanie

· Pierwszy cud w Kanie Galilejskiej

· Głoszenie nauk o Królestwie Bożym

· Przemienienie na górze Tabor

· Ustanowienie Eucharystii

We wtorki i piątki odmawia się Tajemnice Bolesne, które dzielimy na:

· Modlitwa w Ogrójcu

· Biczowanie Pana Jezusa

· Cierniem ukoronowanie

· Droga Krzyżowa Pana Jezusa

· Ukrzyżowanie Pana Jezusa

Tajemnice Chwalebne odmawiane są w środy i niedziele:

· Zmartwychwstanie

· Wniebowstąpienie

· Zesłanie Ducha Świętego

· Wniebowzięcie NMP

· Ukoronowanie NMP

Każda z 5 tajemnic w danej części odpowiada jednej dziesiątce różańca.

1. Różaniec zaczynasz od znaku krzyża.

2. Następnie odmawiasz „Wierzę w Boga”. „Ojcze Nasz” i 3 razy „Zdrowaś Maryjo” i na końcu „Chwała Ojcu”.

3. Na każdym pojedynczym koraliku – po zakończeniu dziesiątki odmawiasz „Chwała Ojcu” oraz „O mój Jezu” (nieobowiązkowe) a na rozpoczęcie następnej dziesiątki (nadal na tym samym koraliku) „Ojcze Nasz”.

4. Między tymi segmentami odmawiasz 10 razy „Zdrowaś Maryjo”.

Co z tymi niebezpieczeństwami?

W adhortacji apostolskiej „Marialis cultus” Paweł VI pisze:

„47.Podobnie mocniej odczuwana jest pilna potrzeba przypomnienia – oprócz wartości pochwalnej i błagalnej – innego elementu właściwego różańcowi, mianowicie kontemplacji. Jeśli jej brak, różaniec upodabnia się do ciała bez duszy i zachodzi niebezpieczeństwo, że odmawianie stanie się bezmyślnym powtarzaniem formuł oraz, że będzie w sprzeczności z upomnieniem Chrystusa, który powiedział: „Na modlitwie nie bądźcie gadatliwi jak poganie. Oni myślą, że przez wzgląd na swe wielomówstwo będą wysłuchani". Różaniec bowiem z natury swej domaga się odmawiania w rytmie spokojnej modlitwy i jakby z zatopioną w myślach powolnością, by przez to modlący się łatwiej oddał się kontemplacji tajemnic życia Chrystusa, rozważanych jakby sercem Tej, która ze wszystkich była najbliższa Panu, i by otwarte zostały niezgłębione tych tajemnic bogactwa.”

Co to oznacza?

Na początku tego tekstu wspomniałem o bezgłośnie poruszających ustami na Mszy, z różańcem w ręku. Właśnie takie zachowanie – bezmyślne powtarzanie „zdrowasiek”, oderwane od sensu modlitwy jakim jest rozważanie życia Chrystusa może narazić na grzech wielomówstwa. Zamiast tego należy się skupić na rozważanej tajemnicy, a „Zdrowaś Maryjo” powinno niejako być rytmem tej modlitwy a nie jej centrum. Bo choć wydaje się to nieintuicyjne, to różaniec jest modlitwą chrystocentryczną.

Wspomina o tym Jan Paweł II w Liście Apostolskim „ROSARIUM VIRGINIS MARIAE”:

„[…] Różaniec bowiem, choć ma charakter maryjny, jest modlitwą o sercu chrystologicznym. W powściągliwości swych elementów skupia w sobie głębie całego przesłania ewangelicznego, którego jest jakby streszczeniem […]”.

W tym samy liście też papież przyłączył do grupy tajemnic (wówczas trzech) – czwartą – światła.

Msza Święta ważniejsza niż Różaniec

Msza Święta to bezpośrednie spotkanie z Bogiem w tajemnicy Jego Ciała i Krwi oraz z Jego Słowem. Dla katolika jest to najważniejsza i najwyższa forma spotkania z Nim w wspólnocie. Jezus nakazał uczestnictwo w niej w czasie Ostatniej Wieczerzy słowami „to czyńcie na Moją pamiątkę”. I to uczestnictwo nie tylko cielesne, lecz przede wszystkim duchowe – całym umysłem i zaangażowaniem. Nie jest to możliwe podczas równoczesnego odmawiania różańca. Co gorsze w takim wypadku żadna z tych czynności nie przynosi korzyści, bo zarówno nie ma skupienia na Mszy Świętej jak i odmawiany różaniec nie jest modlitwą kontemplacyjną a zamienia się w bezmyślne powtarzanie formuł, o którym pisałem wyżej.

Różaniec – potężna modlitwa w odpowiednich rękach

Modlitwa ta, tak głęboko zakorzeniona w naszej polsko-katolickiej kulturze ma ogromną moc, co zaznaczyła Matka Boska w czasie objawień w Fatimie. Odmawiając ją pamiętaj jednak o tym wszystkim, co tutaj napisałem. Nieważnym jest czy odmówiłeś 9 czy 11 razy. Liczy się owoc tej modlitwy, owoc kontemplacji nad życiem Chrystusa i historią zbawienia, aby coraz bardziej do tego zbawienia, dzięki tej modlitwie, się zbliżać.

Marcin Frejek

ⓒ Kiedy klękać w kościele? 2019